“İnsan hep kendini oynar. Ne yaparsan yap, otobiyografiktir. Çünkü sonuçta en son istediğin şey, oynuyormuşsun gibi görünmektir.” – Tilda Swinton

İstanbul Modern Sinema, İskoç oyuncu Tilda Swinton’ın beyazperdedeki avangard kişiliğine ışık tutuyor. “Tilda” isimli program, sanatçının çoğu Türkiye’de ilk kez gösterilecek olan filmlerinden oluşan bir seçki sunuyor.

Tilda Swinton, kariyerine düşük bütçeli deneysel filmlerle başladı, filmografisinin ilk yedi filminde bağımsız İngiliz sinemasının kışkırtıcı ve eşcinsel eylemcilerinden Derek Jarman ile çalıştı. Prenses Diana ile aynı okulda okudu, uzun süre at yarışıyla uğraştı, elektronik müzik grubu Orbital’ın “The Box” isimli parçasında “uzaylı”yı oynadı, “The Maybe” adlı enstalasyon için, günlerce, sekiz saat cam bir prizmanın içinde uyudu, Jarman’ın “The Garden” filminde Meryem Ana oldu. Swinton, Jarman’ın hayal gücünün tesis ettiği bu deneysel rollerden sonra, 1994’te yönetmenin ölümüyle birlikte rotasını Hollywood’a çevirdi: Narnia Günlükleri’’nde Beyaz Cadı’yı, Dipsiz’de (The Deep End) korumacı bir anneyi oynadı. Üstelik Hollywood bunun karşılığını da vermeyi ihmal etmedi, bu yıl Avukat’taki (Michael Clayton) rolü için Swinton’ı Oscar ile taçlandırdı.
Tilda Swinton oynadığı birbirinden farklı kadınlarla İstanbul Modern Sinema’da izleyiciyle buluşuyor.Yerleşik kadın imgelerinden uzak, öte-dünyalı imajıyla cinsel kimlik kalıbını bozan, hatta çoğu zaman bu çiftyönlü cinselliği Orlando’daki gibi aynı rolde yansıtabilen, androjenin anlamını keşfetmeye devam eden oyuncu, cinsel kutuplarda olduğu kadar çağlar arasında da rahat geçişler yapabiliyor, büründüğü her karaktere hipnotik bir güç yüklüyor.

ORLANDO
Yönetmen: Sally Potter 1992, Renkli, İngilizce, 93”
400 yıllık zaman dilimini hiç yaşlanmadan, iki farklı cinsiyette yaşayan İngiliz aristokrat Orlando’nun öyküsü. Sally Potter’ın cinsel kimliği sorguladığı filmde, Kraliçe Elizabeth’in haznedarı bir erkek olarak hayata başlayan Orlando, inişli çıkışlı, arayışlar içerindeki yolculuğunun ortasında mucizevi bir şekilde bir kadına dönüşüyor. Virginia Wolf’un romanından uyarlanan, fantastik öğelerle bezenmiş, keskin mizah ve çarpıcı imgelerle yüklü bir macera.

DOSTLUĞUN ÖLÜMÜ / FRIENDSHIP’S DEATH
Yönetmen: Peter Wollen 1987, Renkli, İngilizce, 78”
Dostluğun Ölümü, gazeteci, film kuramcısı ve İngiliz sinemasına yenilikçi filmleriyle katkıda bulunmuş Peter Wollen’ın iki oyuncu ve bir tiyatro dekoru üzerinden kurguladığı minimal bir film. Ortadoğu’daki savaşı araştırmaya giden gazeteci Sullivan ile dünyaya bir misyon için geldiğini ve adının da Friendship (Dostluk) olduğunu iddia eden bir uzaylı arasındaki ilişkiyi anlatıyor. Politik dinamiklerin arka ışığında “android” kimliği sorgulanıyor, hem sıcak hem de komik bir bilimkurgu öyküsü.

TEKNO-ŞEHVET / TEKNOLUST
Yönetmen: Lynn Hershman-Leeson 2002, Renkli, İngilizce, 85”
Video sanatının öncü isimlerinden Lynn Hershman-Leeson’ın alternatif tarzda çektiği bu film, “hi-tech bir komedi” olarak tanımlanabilir. Yapay zekâ üzerine çalışan biogenetik uzmanı Rosetta, DNA’sını bir bilgisayar programına yükler ve kendisinden üç kopya üretir. Öykü, kendisine benzeseler de, saç, kostüm ve karakterleri birbirine zıt bu üç klon etrafında gelişiyor. İnsan duyguları ile teknoloji arasına sıkışmış modern zamanların kirliliğini inceleyen Tekno-şehvet, bilgisayar grafikleriyle yüklü, ‘80’lerden fırlamış bir siber-parodi denemesi.

KADIN SAPKINLIKLARI / FEMALE PERVERSIONS
Yönetmen: Susan Streitfeld 1996, Renkli, İngilizce, 119”
Eve, şoven bir toplumda dikiş tutturmaya hatta topluma kök söktürmeye çalışan bir avukat. Ama tüm bu hırslı çabalamaları onu delirtiyor. Modern dünyada kadın vücudunda yaşamanın çetrefilliğini resmeden Kadın Sapkınlıkları kışkırtıcı bir kadın filmi... Eve, bir yandan kendi hayatına anlam vermeye çalışmak, öte yandan da kleptomani sorunları olan kız kardeşiyle ilgilenmek zorunda. Kusursuzluk ile delilik arasında bulanık bir yerde duran Eve, Swinton’ın performansıyla yükseliyor.

CARAVAGGIO
Yönetmen: Derek Jarman 1986, Renkli, İngilizce, 93”
Derek Jarman 17. Yüzyıl ressamlarından Michelangelo Caravaggio’ya ithafen yazıp yönettiği bu filmde ressamın yaşamını, sanat tutkusunu resimleri üzerinden inceliyor. Çizgisel olmayan anlatımı, kırmızı ve mavi renklerin doldurduğu stilize kareleriyle sıradışı bir biyografik film yaratırken, hem dini inançlarıyla cinsel kimliğinin çakıştığı ressamın portresini çiziyor, hem de kendisinin sonuna kadar savunduğu sinema sanatını ortaya koyuyor. Tilda Swinton’ın da kariyerindeki ilk film olan Caravaggio, Jarman ile ilham perisi Swinton’ın yıllarca sürecek dostluk ve ortaklığının ilk tohumu.

Program
18 Eylül Perşembe: Dostluğun Ölümü 17.00 - Caravaggio 19.00
20 Eylül C.tesi: Orlando 12.00
21 Eylül Pazar: Tekno-Şehvet 15.00 - Orlando 17.00
25 Eylül Perşembe: Tekno-Şehvet 17.00 - Kadın Sapkınlıkları 19.00
27 Eylül C.tesi: Caravaggio 12.00
28 Eylül Pazar: Dostluğun Ölümü 15.00 - Tekno-Şehvet 17.00