İki sanatçıyı bir araya getiren sergi, yalnızca seramik ve fotoğrafı değil; heykel, yerleştirme gibi farklı disiplinleri de bir araya getiriyor. Bir yandan doğadan insana formların dönüşümü üzerine düşünüyor, bir yandan da, kavramsal sanatın klişeleşmiş günümüz yorumlarına sanatçının, yorumun, öznel bakışın altını çizerek eleştiri yapıyor.

Son yıllarda farklı bakış açısı ile seramiğe farklı bir soluk getiren Birsen Canbaz ile fotoğraf sanatçısı Rebii Yetiş, Ziraat Bankası Tünel Sanat Galerisi’nde 28 Mart- 15 Nisan tarihleri arasında düzenlenen “Uzun Zaman Uğraşları-Düet” adlı sergiyle farklı bir projeyle bir araya geliyorlar. Canbaz’ın seramik dışında ağaç, cam ve deri gibi farklı organik malzemeleri de kullandığı son dönem işleriyle, doğadaki detaylar üzerine ‘düşünen’ fotoğrafların yer aldığı sergi, hem organik formları dönüştüren içeriği, hem de sanatın kendisine dair farklı sorgulamalarıyla dikkat çekiyor.

İki sanatçının buluşmasının temelinde aynı objelere bakmak/ algılamak/ esinlenmek ve farklı disiplinlerde sanat işlerine dönüştürmek yatıyor. Aynı kavramların ayrı ayrı yorumlanması üzerinde çalışan sanatçılar, bir anlamda ‘düet’ sunuyorlar. Bu düet, seramik ve fotoğrafın yan yana gelmesinin ötesinde iki sanatçının kavramsal sanata da ortak bir eleştirisi aynı zamanda.

“Minimum biçim maksimum konu ile çalışan kavramsal sanat, muhabir rolünde sanatçıların sayısını arttırdı. Sanat sergisinde konuyu duyurmak sanatçı için yeterli oldu. Sanatçı eserini süs köpeğine döndürme korkusuyla biçimden, estetik kaygılardan, güzellikten uzaklaştı, meselelere yaklaştı, sanatın nesnesi salt sosyoloji oldu. Eserin nasıl göründüğü endişesi ortadan kalktı.

Banklara oturup uzun uzun video izledik, kağıtları okuduk, belge niteliğinde fotoğraflara baktık, hazır malzemelerin dizilişine göz attık. Sanat yapıtından aldığımız hazzı tekrar hatırlamak gerekmiyor mu?” diyen Birsen Canbaz, sergideki işlerinde kavramsal sanata ironik bir bakış getirirken, emek, ustalık, zanaat, sanatçının yorumu kavramlarını yeniden ve bir kez daha hatırlatıyor günümüz izleyicisine.

Objektifini doğanın ayrıntılarına çeviren Rebii Yetiş için doğanın kendisi zaten bir sanat. Doğadaki sanatı görebilme yetisinin insanı sanatçı yapan özellik olduğuna inanıyor. Sanatın varlığına ilişkin sorularını da yine doğanın sunduğu malzeme üzerinden soruyor: “Sanat nedir? Onu uygulamaya koyan sanatçı ne anlatmak ister? Malzemesini nereden alır? Acaba doğanın kendine sunduğu her şeyi onu görme yetisiyle betimleyen ve anlamlandıran bir insanın konumu nedir?

Sanatçı doğanın ona ikram ettiği ham malzemeyi yaratıcılığıyla yabancılaştırabilir mi? Bu farklılaştırma, sanatsal bir kurgu, yetenekle harmanlanmış bir uyarlama mıdır? Bu kurgusal yaratıcılık ve uygulamadaki yetenekle ortaya çıkan eser, sanatı tüketen insana, yani tüketicisine nasıl bir mesaj vermek ister? Bu mesaj somut mu yoksa soyutluktan gelen bir yorum zorunluluğu mu olmalıdır.”

Bu bakış açısıyla “Uzun Zaman Uğraşları-Düet”te Birsen Canbaz’ın işleriyle yan yana gelen Rebii Yetiş’in fotoğrafları, doğanın sakladığı-insanın aradığı, öz, parça-bütün, organik olanın formu, formun değişkenliği gibi farklı soruları derinleştiriyor. Birsen Canbaz, son birkaç yıldır bir seri gerçekleştirdiği ‘kaftanlarını’ bu sergide de devam ettiriyor. Bu kez ağacın derinine, balığın derisine daha yakından bakarken, doğaya ait olanla, insana ait olanı ters yüz ediyor bir anlamda. Serginin en çarpıcı işlerinden biri olan “Somon Elbise” bu dönüşümü çok iyi anlatıyor.

Balık hala balıkken bir elbise de aynı zamanda! Elbise, elbiseliğinden hiçbir şey kaybetmeden bir balık hem de! Doğanın sanatçı eliyle dönüşen hali üzerine şöyle diyor Canbaz: “Biçimler son hallerine yaklaştılar, ham bırakılmadılar, başkalaştılar, hem nesnesel hem duyumsal oldular. Şimdi onlar düşünce ile ifade arasında bir yerlerde, hatta ifadenin tam ortasında.”

Ziraat Bankası Tünel Sanat Galerisi’nde 28 Mart - 15 Nisan tarihleri arasında açık kalacak sergi, Pazar ve Pazartesi günleri hariç her gün, 10.00-19.00 saatleri arasında görülebilir.