İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ve Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık işbirliği ile gerçekleştirilen “Tatarlı - Renklerin Dönüşü” sergisi, Vedat Nedim Tör Müzesi’nde ziyarete açıldı. Uzun ve zorlu bir hazırlık süreci sonunda hazırlanan sergide ziyaretçiler; savaş, tören ve efsane sahnelerinin renkli şekilde resmedildiği eşsiz bir ahşap mezar odasıyla karşılaşıyorlar.

17 Haziran Perşembe akşamı gerçekleştirilen görkemli açılış kokteyline sanat ve arkeoloji camisından pek çok kişi katıldı. Açılış gecesinde Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Genel Müdürü Tülay Güngen, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Yürütme Kurulu Başkanı Şekip Avdagiç ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Murat Süslü birer konuşma yaptı.

Yazılı kaynaklardan bilindiği kadarıyla ahşap üzerine boyalı resimler antik çağda çok yaygındı. Ancak ahşap, çürüyüp yok olan organik bir malzeme olduğundan nadiren günümüze ulaşabilmektedir. Uzun yıllar nemli toprak içinde kalıp günümüze ulaşabilen boyalı ahşaplar yalnızca ufak parçalardan ibarettir. İşte bunlar göz önünde bulundurulduğunda, M.Ö. 470’lerde inşa edilen Tatarlı Tümülüsü’ndeki mezar odasının binlerce yıl sonra sağlam şekilde günümüze ulaşması gerçekten bir mucizedir. Ancak bu kez de kaçak kazı yapan kişiler, arkeologlardan önce davranıp bilimsel araştırma yapılamadan bu mezarı da yağmalamışlardır.

1969’da antikacılar tarafından kışkırtılan köylüler, Afyon’un Dinar ilçesine bağlı Tatarlı kasabası yakınında bulunan tümülüsün mezar odasına girmeyi başardılar. Yağmacılar bekledikleri gibi değerli ölü hediyeleri bulamadılar çünkü bu mezar, daha antik çağda açılmış ve daha sonra başka gömüler için kullanılmıştı. Hayal kırıklığına uğrayan kaçakçılar duvardan en az iki boyalı ahşap kalası kesip götürdüler. Geriye kalan kirişler Eylül 1970’de bir kurtarma kazısıyla Afyonkarahisar Müzesi’ne getirildi. Muhtemelen, 1969’daki kaçak kazıda kesilen, iyi korunmuş iki boyalı kiriş Münih’de Bavyera Eyalet Arkeoloji Koleksiyonu’nda 2004 yılında Münih Üniversitesi Klasik Arkeoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. Lâtife Summerer tarafından bulundu.

Bilimsel çalışmalar sonunda kirişlerin Tatarlı’ya ait olduğu kanıtladıktan sonra, Lâtife Summerer ve ETH Zürih, Tarihi Yapıları Araştırma ve Konservasyon Enstitüsü’nden Dr. Alexander von Kienlin, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile sıkı bir işbirliği içinde, 40 yıl önce tamamen tahrip edilmiş bu mezar odasını tekrar ayağa kaldırmak için bir proje başlattı. Yurtdışına kaçırılan bütün friz parçalarının geri getirilmesini de kapsayan restorasyon projesiyle, yalnızca bu eşsiz eserler bilime kazandırılmıyor, Türkiye’de kültür varlıklarının korunmasına da büyük bir katkı sağlanmış oluyor.