Galatasaray’da ArkeoPera Sanat Galerisi Mart ayında Yüksel Dede‘nin “Toprakla Yoğrulan Kültür” isimli Seramik sergisini sanatseverler ile buluşturuyor.

Arkeoloji eğitimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı’nda alan Yüksel Dede, 1989 yılında İstanbul Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü’nde meslek yaşamına başlamıştır. 1993 yılında Edebiyat Fakültesi’nde kurulan Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü’ne geçmiş ve akademik çalışmalarını halen bu bölümde sürdürmektedir. Õğrencilik döneminden itibaren Türkiye’deki birçok arkeolojik çalışmaya katılarak özellikle seramik eserlere ilgili duymuş ve çanak çömlek üretimini araştırmaya yönelmiştir. Japonya, Almanya ve Moğolistan’da restorasyon ve konservasyon çalışmalarına katılmasının yanı sıra Japonya’da gerçekleştirdiği araştırmalar sırasında geleneksel Japon seramik sanatını da yakından tanıma olanağına kavuşmuştur. Neolitik devir çanak çömleğinin yapım ve üretim koşullarını yirmi yılı aşkın bir süredir araştıran Dede, tarihin derinliklerinde kalmış bir geleneğin yeniden yaşam bulması için çabalıyor.

Sanatçı serginin amacı ve kapsamını şöyle anlatıyor;

Killi toprağın biçimlendirilebilme ve pişirildiğinde sertleşerek şeklini koruyabilme özelliğini keşfeden insanoğlu için bu malzeme, tarihin belli bir döneminden itibaren vazgeçilmez bir hammadde haline gelmiştir. Bu süreç yaşadığımız coğrafya içinde günümüzden 10.000 yıl öncesine kadar inmektedir. İnsanoğlunun tarım ve hayvancılığa yönelip, yerleşik yaşam biçimine geçerek bulguladığı kil ve ondan ürettiği heykelcikler, çanak çömlek ve diğer nesneler, bu uzun soluklu serüvende günlük yaşamdaki yerlerini hep korumuşlardır. İnsanoğlu bu hammaddeden sadece günlük kullanım eşyası olarak faydalanmamış, aynı zamanda duygu ve düşüncelerinin anlattığı bir aktarım aracı olarak da kullanmıştır.

Toprak ilk başlarda elle biçimlendirilmiştir ve arkeolojik buluntulara göre bu geleneğin 3500 - 4000 yıl kadar devam ettiği bilinir. Günümüzde insanlar tarafından belki de en az bilinen bu zaman dilimi içinde her toplum kendine özgü bir çanak çömlek kültürü geliştirmiştir. Her bir eserin insan elinde ayrı bir özenle biçimlenmesi, süslenmesi ve toprağa özgürce istenilen şeklin verilmesi, bu dönemlerde yapılan eserlerin özgünlüğünü sağlamaktadır. Gerek toplumların ihtiyaçları, gerekse kültürel farklılıklar birçok farklı coğrafyada seramik biçimlerinde ve seramiklerin üzerine aktarılan desenlerde inanılmaz bir çeşitliliğin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yazının daha keşfedilmediği bu dönemleri anlamamızda bu eserlerin büyük yeri vardır.

Serginin başlıca amacı “Deneysel Arkeoloji” yöntemlerinden yararlanmaktır. Geçmiş dönemleri daha iyi anlayabilmemizi sağlayan bu bilimsel yaklaşım bir zaman yolculuğuna benzetilebilir. Kullanılan malzemeler, yapım teknikleri ve üretim koşulları saptanır ve nesnelerin hangi amaçla, nasıl kullanıldıkları öğrenilmeye çalışılır.

Diğer amaç ise insanoğlunun kültürel belleğinin ürünleri olan arkeolojik malzemeleri bilimsel veri olmaktan çıkarmaktır. Binlerce yıl önce yaşayan toplumlarda yalnızca kullanım aracı değil aynı zamanda anlatım aracı olarak da değer gören ve o toplumların yüzünü yansıtan eserlerin sadece müzelerde sergilenmesi yeterli değildir. Geçmiş kültürlere ait nesnelerin taklit edilmeden yorumlanması ve yeniden yaşamımızın bir yerinde var olmasını sağlamaktır.