Sınırlar: Türk-Yunan Sınırından İnsan Hikâyeleri

Andrés Mourenza’nın Sınırlar:Türk-Yunan Sınırından İnsan Hikâyeleri adlı kitabı, iki ülkenin sınırlarındaki göçmen krizini, güvenlik politikalarını ve bu bölgedeki insanların yaşamlarını derinlemesine inceliyor. Ayrıntı Yayınları’nın Yakın Tarih dizisinden çıkan Sınırlar, sınırın iki yakasındaki tarihsel, politik ve insani gerçeklikleri ilk ağızdan tanıklıklarla gözler önüne seriyor. Kitap aynı zamanda sınır kavramını sadece coğrafi değil, aynı zamanda kültürel ve psikolojik bir ayrım olarak da ele alarak okuru sınırların ötesini düşünmeye davet ediyor.

Bu kitap bir tarih kitabı değil; insan hikâyelerinin anlatıldığı, Yaşar Kemal’in Anadolu röportajlarıtadında bir kitaptır. Sınırlar’la, Mourenza’nın Türkiye ve Yunanistan’da gazeteci olarak çalıştığı son yirmi yıla eşlik edeceğiz. Onunla birlikte bu topraklarda seyahat edecek ve aynı zamanda sınırın her iki tarafında yatan tarihle birlikte geçmişten günümüze yolculuk yapacağız. Bu yolculukta,Türkiye ve Yunanistan’ı ayıran sözcüğün bile ortak bir kökeni olduğunu,Türkçe “sınır” kelimesinin Yunanca “sinoro”dan geldiğini öğreneceğiz. Çünkü sınırlar, bazı politikacıların iddia ettiği gibi sadece iki ülkeyi ayıran çizgiler değil, aynı zamanda etkileşim ve değişim yerleridir.

Bu kitapta sınır hem mekân hem de başkarakterdir. Kitap boyunca, 1920’lerde zorunlu göç edenlerden, günümüzde savaştan ve yoksulluktan kaçıp Evros Nehri’ni veya Ege Denizi’ni geçerek idealize edilen Avrupa Birliği’ne ulaşmayı hayal edenlere, ev sahibi toplumların bu yeni gelen akınına nasıl tepki verdiğine ve “öteki” ile nasılyüzleştiklerine dair anlatımları dinliyoruz. Ayrıca, sınır boyunca yaşayanveya ölümden ve zulümden kaçmak için sınırı geçmek zorunda kalan insanların gözünden, Yunanistan ve Türkiye arasındaki sınırın nasıl kurulduğunu ve zamanla nasıl büyüdüğünü görüyoruz.

Bunlara ek olarak, bu kitapta, Yannis’in aşk uğruna ülkesinden nasıl vazgeçtiğini; yaşlı bir Yunan kadınının neden boynunda haç yerine bir tuğra taşıdığını; Güvenç ailesinin vediğer mübadillerin Türkiye’deki yeni hayatlarına alışmakta ne gibi zorluklar yaşadıklarını; Selanik ve İzmir’in neden birbirinin aynası olduğunu; küçük Alan Kurdi’nin Bodrum açıklarında boğulmasına neden olan olaylar zincirini;kimi dükkânların mülteci krizinden nasıl faydalanmaya çalıştıklarını; veMüftü Şerif Damatoğu’nun Kuzey Yunanistan’da dağlık bir köydeki isimsiz mezarlığı nasıl koruduğunu okuyoruz.